Distoni Nedir? Distonide Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Distoni, beyin tarafından iletilen sinyalin yanlış gönderilmesi sonucu vücudun bir bölgesinin ya da tümünün istemsiz ve aşırı kasılmasına neden olan hareket bozukluğudur. Distoni, esansiyel tremor ve Parkinson hastalığından sonra en yaygın üçüncü hareket bozukluğudur. Avrupa’da 500 binden fazla, Amerika Birleşik Devletleri'nde ise 250.000’den fazla kişi distoni ile yaşamaktadır.
Distoninin birden fazla tipi mevcuttur. Distoninin klinik özellikleri; kişinin yaşı, distoninin vücutta yayılma oranı, diğer hareket bozuklukları ve nörolojik bulgulara göre değerlendirilir.
Distoninin altından yatan nedenlere bağlı olarak ise; kalıtsal geçiş yapanlar, sinir sisteminde saptanabilir patolojisi olanlar, sebebi bilinmeyen (idyopatik) ve kazanılmış olmak üzere ayrılır. Distoni, etkilediği vücut bölgesine göre ise aşağıdaki gibi sınıflandırılır;
- Jeneralize Distoni: Vücudun tümü distoniden etkilenir.
- Fokal Distoni: Lokal seyreden bu distoni sınıfında vücudun belirli bir bölgesi distoniden etkilenir.
- Multifokal Distoni: Vücudun iki ya da daha fazla, birbirinden bağımsız vücut bölgesinin etkilendiği distoni sınıfıdır.
- Segmental Distoni: Vücudun, birbirine komşu iki bölgesi distoniden etkilenir.
- Hemidistoni: Vücudun tek tarafı ya da farklı bir deyişle vücudun aynı tarafındaki kol ve bacağın etkilendiği distoni sınıfıdır.
Distoni herkesi farklı biçimde etkileyebilir. Genelde distoni belirtileri yavaş ortaya çıkar. Belirtiler distoninin türüne göre değişebilir ve zamanla daha belirgin hale gelebilir. Distoni belirtileri arasında;
- Bacakları sürüyerek yürüme,
- Boyunda istemsiz çekilmeler,
- El yazısında bozulmalar,
- Ayaklarda kramplar,
- Konuşmada zorlanmalar,
- İstemsiz göz kırpmaları,
- Sürekli olarak yorgun ve ağrılı hissetme vardır.
Distoni; stres, üzüntü ve yorgunluk durumlarında artabilirken, dinlenme, sakinleşme ve uyku halinde azalabilir.
Genellikle erişkinlerde görülen distoni, bazı durumlarda çocuklarda da meydana gelebilir. Çocukluk döneminde başlayan distoni, vücudun birçok bölümünde etkili olabilirken, erişkin dönemde sıklıkla vücudun sadece bir bölümüne etki eder.
Distoni genellikle tedavi edilebilirdir ve çoğu zaman kötü gidişatlı değildir. Distoni kişinin günlük yaşantısını etkiler ancak ölümcül değildir.
Her distoni hastası ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Kişiye uygun tedavi seçenekleri gözden geçirilir. Tedavi seçenekleri genellikle bulguları hafifletmeye yöneliktir. Ancak bazı durumlarda nadiren de olsa semptomların tamamından kurtulma görülür. Distoni hastalığı doğru teşhis edilmesi durumunda ilaçsız tedavi, ilaçlı tedavi, botoks enjeksiyonu veya cerrahi müdahale ile yapılan tedavi yöntemlerinden en uygun olanı seçilir. Ayrıca fizik tedavi ve konuşma terapisi gibi tedavi yöntemleri de semptomları azaltmada etkilidir.